Als een van de eerste partijen in de branche startte technisch dienstverlener Unica dit voorjaar een Innovation Center. Deze strategische divisie richt zich op het signaleren van relevante ontwikkelingen en innovaties in de omgeving waarin Unica opereert en versterkt de kennis over (nieuwe) technologie binnen het bedrijf. Startup accelerator Rockstart begeleidde Unica het afgelopen jaar in het verscherpen van de innovatiestrategie en helpt in de andere manier van denken die nodig is voor innovatie. “Het Innovation Center is eigenlijk een cultuurprogramma.”
Toen John Quist bijna vijf jaar geleden begon als CEO van Unica, verwonderde hij zich over het gebrek aan innovatie in de sector waarin hij terecht kwam. Hij was gewend aan de snelheid van verandering in de telecomwereld, waar hij uit afkomstig was. “In deze branche is sprake van een homogene groep bedrijven die gewend zijn om al jarenlang hetzelfde te doen. Het lerend vermogen is laag, innovatie staat op een laag pitje”, constateerde hij.
De topman van Unica heeft ook een verklaring: “Er werd bijna geen geld verdiend. De traagheid is helemaal ingebouwd in het systeem. Toeval speelt een grote rol; er gebeuren dingen toevallig, en daar holt iedereen dan achteraan.” Nu technologie een steeds grotere rol speelt in het werkveld van Unica, zet John de innovatiekracht van zijn bedrijf in een hogere versnelling. “Het past misschien nog niet helemaal in deze wereld, maar het moet wel, want klanten vragen erom.”
“Slow cooking”
De bouw en techniek vertoont parallellen met de energiesector, een wereld waarin Freerk Bisschop al ruim dertig jaar actief is. Bij startup accelerator Rockstart is hij verantwoordelijk voor het programma ‘Smart Energy’. “De energiesector staat aan de vooravond van een waardesprong, maar het systeem kent veel vertragingsfactoren. Denk bijvoorbeeld aan de infrastructuur die tientallen jaren meegaat. Met net aangelegde gasleidingen kun je nog 55 jaar vooruit”, verklaart Freerk. Dat er structurele veranderingen komen, staat voor hem vast: “De energietransitie is niet meer tegen te houden, we zijn het keerpunt allang voorbij. De energiefuncties veranderen langzaam, waarbij niet de kosten, maar de waarde van efficiëntere, slimmere en schonere energieoplossingen het uitgangspunt zijn. Dat speelt zich nu vooral onder de oppervlakte af. De maatschappelijke aandacht draagt bij aan de versnelling, maar de energietransitie blijft een proces van ‘slow cooking’.”
De energie-expertise en een aantal energie-gerelateerde startups vormden de initiële aanleiding waarom Unica in contact kwam met Rockstart. Al snel vonden de twee partijen elkaar ook rondom het thema innovatie. Rockstart hielp Unica het afgelopen jaar om de innovatiestrategie verder te verscherpen. “Unica bestaat uit bedrijven met eigen ondernemers. Dat model geeft ons slagkracht, maar soms ook beperkingen als je de hele vloot tegelijkertijd in beweging wilt brengen”, legt John uit. Die beperkingen stonden aan de basis van de oprichting van het Unica Innovation Center. Rockstart adviseerde bij de inrichting van deze strategische divisie. “Innovatietrajecten zijn vaak risicovolle initiatieven, soms zelfs kannibaliserend voor de eigen business. Wij hebben Unica geholpen om de denkwijze over innovatie te beïnvloeden. Denk aan het mechanisme van investeren in innovaties. Innovatie kan een hele duidelijke, harde kant hebben. Als je het op de juiste manier aanpakt, levert het meer waarde op dan andere businessmodellen”, is Freerks overtuiging.
Goede vragen stellen
Het belangrijkste component dat Rockstart inbracht, is het proces van eindeloos valideren. “Rockstart dwingt de innovatieteams binnen Unica om veel dieper in te gaan op het probleem dat opgelost moest worden. Ze helpt ons in het stellen van de goede vragen”, vertelt John. Dat proces vereist volgens Freerk een andere benadering van nieuwe initiatieven. “De meeste innovaties beginnen met een specifieke oplossing die men wil realiseren. Daar wordt aan vastgehouden, ook als uit de validatie blijkt dat het probleem heel anders in elkaar zit. Vaak past daar een andere oplossing bij, maar blijft men vasthouden aan het oorspronkelijke idee. Wij leren mensen om verliefd te worden op het probleem, in plaats van op de oplossing.”
Stefan te Veluwe geeft leiding aan het Innovation Center. Hij is afkomstig uit de eigen gelederen en was tot dit voorjaar verantwoordelijk voor alle operationele zaken bij Unica ICT Solutions. “In de ICT heeft de omslag naar een andere denkwijze al plaatsgevonden. De techniek zelf staat daar steeds minder op de voorgrond, het gaat erom wat je ermee doet”, is zijn ervaring. Met zijn team heeft hij de opdracht om de proces- en conceptinnovaties binnen Unica verder vorm te geven. “Er lopen al veel projecten, bijvoorbeeld op het gebied van Internet of Things (IoT), data analytics, blockchain en predictive maintenance. Die komen niet altijd van de grond, dus wij gaan de Unica-bedrijven daarbij helpen. Maar we zoeken ook nadrukkelijk de samenwerking met partijen buiten Unica. We signaleren kansen voor de praktische toepassing van innovaties. Ons onderscheidend vermogen zit niet zozeer in de inhoud, maar in wat we ermee zouden kunnen doen voor onze klanten.”
Het Innovation Center moet daarmee ook een katalysator zijn voor verdergaande samenwerking tussen de Unica-bedrijven. “In die samenwerking ligt een enorme kans, maar ook dat vereist een andere manier van denken. Het Innovation Center is als het ware een cultuurprogramma, dat een sterker fundament moet leggen onder onze innovatiekracht. De innovatiepotentie binnen Unica is namelijk gigantisch”, vindt John. De focus op cultuurverandering wordt onderschreven door Freerk: “15% van de medewerkers van een bedrijf wil altijd alles anders, en 15% van de medewerkers wil nooit veranderen. De rest zit daar tussenin en beweegt mee met de groep die de meeste aandacht krijgt. Met het Innovation Center kan Unica die medewerkers in beweging krijgen.”
Mislukkingen
Innovatie vraagt een lange adem en dus is de oprichting van het Innovation Center niet gericht op de korte termijn. Mislukking is volgens Freerk juist onderdeel van het innovatieproces. “Pionieren gaat nou eenmaal gepaard met mislukkingen. Dat maakt het lastig, maar daarom moet je er juist aandacht aan besteden”, vindt hij. John gaat zelfs een stap verder: “We hebben pas gevierd dat we een bedrijfsactiviteit die we vier jaar geleden zijn gestart, hebben beëindigd. Innoveren betekent ook dat er dingen mislukken. Daar moet je niet voor weglopen. Je moet niet bang zijn om met nieuwe dingen te beginnen, maar ook niet bang zijn om op een bepaald moment te stoppen. Als we over een paar jaar alleen maar succesvolle innovaties hebben gelanceerd, ben ik niet tevreden. Dan zijn we te voorzichtig geweest.”
Dit artikel werd gepubliceerd in ons relatiemagazine CommUNICAtie (voorjaar 2019).