Hoogbouw wordt een steeds bekender fenomeen in Nederland. Door gebrek aan ruimte om te bouwen en hoge grondprijzen wordt het steeds interessanter om de hoogte in te bouwen. Middels hoogbouw kan namelijk veel ruimte worden gecreëerd op een beperkte perceel oppervlakte. Als gebouwen hoger worden, zorgt dit wel voor een aantal uitdagingen rondom brandveiligheid. Met name op het gebied van vluchtveiligheid en de brandbestrijding. In dit artikel lichten we toe hoe watermist kan worden ingezet om de brandveiligheid van hoogbouw te verbeteren.
Gelijkwaardig niveau van brandveiligheid
Vanuit de bouwregelgeving worden er eisen gesteld aan de brandveiligheid van gebouwen. Naarmate de risico’s toenemen, bijvoorbeeld doordat een gebouw groter of hoger wordt, worden ook de voorschriften strenger. Maar de reikwijdte van het Bouwbesluit 2012 stopt in feite bij een gebouwhoogte van 70 meter. Voor gebouwen hoger dan 70 meter zijn geen prestatie-eisen vastgelegd. In plaats daarvan schrijft het Bouwbesluit voor dat deze gebouwen ten minste hetzelfde niveau van brandveiligheid moeten hebben, als voor andere gebouwen geldt (afd 2.14 Bouwbesluit 2012). Het is aan de aanvrager van de bouwvergunning om aan te tonen hoe hier invulling aan wordt gegeven.
Hoogbouw in Nederland
In Nederland definiëren we hoogbouw als gebouwen waarvan de vloer van de hoogste verdieping boven de 70 meter hoogte ligt. In de afgelopen decennia is het aantal hoge gebouwen in ons land flink toegenomen. Op dit moment telt Nederland zo’n 200 gebouwen van meer dan 70 meter hoogte. De meeste hoogbouw bevindt zich in grote steden als Rotterdam, Amsterdam en Den Haag, maar ook in andere steden wordt steeds meer hoogbouw gebouwd.
Handreiking brandveiligheid hoogbouw
In de praktijk wordt vaak gebruik gemaakt van de handreiking ‘Brandveiligheid in hoge gebouwen’ van SBRCURnet. Deze handreiking geeft eenduidige richtlijnen voor de voorzieningen om voor hoge gebouwen het veiligheidsniveau te bereiken dat vanuit het Bouwbesluit wordt nagestreefd.
Deze richtlijnen bestaan onder andere uit zwaardere eisen aan de brandwerendheid (WBDBO) van brandscheidingen. Daarnaast stelt de handreiking een overdrukvoorziening in de (beschermde) vluchtroutes en een automatische blusinstallatie verplicht. Deze overdrukvoorziening is bedoeld om een rookvrije vluchtroute te creëren. Een automatisch blusinstallatie wordt in het kader van de brandbestrijding noodzakelijk geacht om de langere inzettijd van de brandweer te compenseren.
Meerwaarde automatische blusinstallatie
Voor hoge gebouwen levert een automatische blusinstallatie een belangrijke bijdrage aan de brandveiligheid. Deze systemen hebben namelijk op meerdere vlakken effect. Een automatische blusinstallatie beperkt het risico op branduitbreiding. Hiermee wordt de thermische belasting op de (draag)constructie verminderd en neemt ook de kans op het falen daarvan af. Een automatische blusinstallatie draagt ook bij aan een veilige ontvluchting door de brandontwikkeling te remmen, waardoor de aanwezige mensen langer de tijd krijgen om te vluchten.
Sprinkler of watermist?
Sprinklers zijn een vertrouwde oplossing op het gebied van automatische brandbestrijding, maar sinds de introductie van watermist wordt deze blustoepassing steeds vaker toegepast, onder andere in de zorgsector en hoogbouw.
Watermist is een variant op de klassieke sprinklerinstallatie. Qua werking is het belangrijkste verschil tussen beide systemen dat een watermist installatie bij een veel hogere druk werkt. Ter vergelijking: de werkdruk van een sprinklerinstallatie bedraagt gemiddeld zo’n 6 tot 10 bar. De systeemdruk bij een watermist installatie bedraagt ca. 30 bar voor lage druk en liefst 100 bar voor hoge druk watermist. Door deze hogere druk heeft watermist een ander bluseffect. Een watermist systeem verspreidt een waternevel van minuscule waterdruppeltjes die zuurstof bij de brand verdrijven en voor veel verkoeling zorgen.
Voordelen van watermist in hoogbouw
Wat maakt watermist zo geschikt voor hoogbouw? Watermist biedt verschillende voordelen die voor hoogbouw relevant zijn. We lichten de belangrijkste voordelen kort toe.
- Minder waterverbruik
Wellicht het belangrijkste verschil is dat het waterverbruik van een watermist installatie ongeveer 1/5 van dat van een klassieke sprinklerinstallatie bedraagt. Dit betekent minder water en dus ook minder risico dat bluswater via trappen, naden en kieren tot lager gelegen verdiepingen doordringt. Hierdoor blijft de eventuele nevenschade na een blussing beperkt. Door het lage waterverbruik kan een watermist installatie doorgaans op de drinkwater voorziening worden aangesloten. In de meeste gevallen is dan ook géén aparte watervoorziening nodig, wat flink scheelt in de kosten voor onderhoud.
- Duurzame RVS leidingen
Vanwege de hoge druk in het systeem moet het leidingwerk van de watermist installatie zeer robuust zijn. Het gehele leidingwerk wordt daarom in duurzaam roestvrij staal uitgevoerd. Een ander voordeel van RVS leidingen is dat deze minder gevoelig zijn voor corrosie en langer mee gaan. De leidingen zijn bovendien smaller, waardoor het systeem gemakkelijker in de beschikbare ruimte in te passen is.
- Eén pomp voor alle verdiepingen
Bij hoogbouw zorgt de te overbruggen hoogte voor extra eisen aan de pompvoorziening van de automatische blusinstallatie. Bij het omhoog pompen van bluswater naar hoger gelegen verdiepingen treedt er drukverlies op. Om dit op te vangen worden vaak meerdere (diesel)pompen ingezet, die ieder een gedeelte van het aantal verdiepingen van bluswater voorzien. Hierdoor is er minder drukverschil tussen lager en hoger gelegen verdiepingen. Het gebruik van meerdere pompen heeft echter ook nadelen. De kosten voor aanschaf en onderhoud van de installatie worden verhoogd en dit vereist meer ruimte om de pompen op te stellen.
Bij watermist is het mogelijk om alle verdiepingen voor gebouwen tot 130 meter hoog met slechts één pompset te voeden. Dit komt door de hoge opvoerdruk (ca. 140 bar), waardoor de statische hoogte nagenoeg geen rol speelt.
- Meerdere gebruiksfuncties beveiligd met één systeem
Van oorsprong is veel hoogbouw ontwikkeld als kantoorgebouw of woontoren. Het komt echter steeds vaker voor dat meerdere gebruiksfuncties in één gebouw samen komen. Een voorbeeld hiervan is een woongebouw met op de begane grond een commerciële plint waar diverse winkels en horeca in gevestigd is. Daarbij kan ook nog de combinatie gemaakt worden met een ondergrondse parkeergarage.
Iedere gebruiksfunctie uit zich in relatie tot de brandveiligheidsvoorzieningen in specifieke technische eisen. Voor het watermist systeem zijn er uiteenlopende soorten sproeikoppen (nozzles) ontwikkeld voor diverse toepassingen en gevarenklassen. Zo zijn er speciale nozzles beschikbaar voor bijvoorbeeld parkeergarages, kantoren en atria of andere hoge ruimten. Het is hierdoor mogelijk om meerdere gebruiksfuncties met één watermist systeem te beveiligen.
