In de Nederlandse bouw- en technieksector zijn ruim 500.000 mensen werkzaam. Er bestaat een grote hoeveelheid aan wet- en regelgeving, sectorafspraken en middelen om de veiligheid in de bouw te vergroten. Desondanks vinden er nog steeds veel ongevallen plaats. “Goed gedrag is van cruciaal belang om gezamenlijk veilig ‘in de wedstrijd’ te staan”, vindt Koene Talsma, voorzitter van de kerngroep Governance Code Veilgheid in de Bouw (GCVB).
In 2019 bestond de GCBV, welke staat voor verbetering van de veiligheid in de bouwketen, vijf jaar. Het keteninitiatief is begin 2014 ontstaan toen een aantal toonaangevende ondernemingen en opdrachtgevers (bouw, weg, water, spoorinfra en installatietechniek) de handen ineen sloegen om ervoor te zorgen dat de veiligheidscultuur in de sector in brede zin verbetert. Er zijn gezamenlijke uitgangspunten en kernwaarden op het gebied van veiligheid vastgelegd door werkwijzen te harmoniseren, instrumenten te uniformeren en veel in de keten te communiceren. “We zijn goed bezig, maar er is nog een lange weg te gaan”, aldus Koene.
Risicobesef
Volgens Koene zijn er bedrijven die voorop lopen als het gaat om veilig werken en veiligheidsbewustzijn in de bouw en techniek. Maar er zijn ook anderen, die ‘gewoon aan het werk gaan’ en een onvoldoende hoog risicobesef hebben. Diffuse verantwoordelijkheden in de bouwketen en een gebrek aan coördinatie tussen betrokken partijen zijn volgens hem de belangrijkste oorzaken van incidenten. Naast kleinere voorvallen, zoals verwondingen door gereedschap of struikelen door een niet opgeruimde bouwplaats, vinden er ook ernstige ongevallen plaats. Daarbij gaat het jaarlijks om zo’n twintig dodelijke ongevallen die volgens de inspectie van de SZW van het Nederlandse ministerie van Sociale Zaken Werkgelegenheid worden toegerekend aan de bouw. “Dat vinden we onacceptabel in Nederland en moet worden gereduceerd naar nul.”
Keteninitiatieven
Koene legt uit dat problemen ontstaan als er onprofessioneel wordt gehandeld. Er wordt bijvoorbeeld afgeweken van de afgesproken werkwijze, de omstandigheden zijn anders dan op papier bedacht, betrokkenen gaan improviseren of partijen niet goed worden geïnformeerd. “Onze bestaande systemen zijn daar onvoldoende alert op. Een striktere wetgeving lijkt misschien een mooie oplossing, maar handhaving is lastig. Ook zijn we jaren verder voordat er iets in de wet verankerd is. Initiatieven die vanuit de eigen keten worden omarmd zijn dan ook veel krachtiger. Het gewoon zélf gaan doen. Naleving en handhaving door de partijen zelf is dan wel cruciaal.”
Meldapplicatie
Vanuit de GCVB wordt momenteel gewerkt aan de ontwikkeling van een uniforme meldapplicatie voor de mobiele telefoon. “Iedereen die op of rond de bouwplaats een onveilige situatie signaleert, kan deze doorgeven via de app. Vervolgens moet de leidinggevende er daadwerkelijk mee aan de slag om de veiligheidssituatie te verbeteren”, schetst Koene. Tevens starten de leden van de GCVB in 2021 met de invoering van de NEN Veiligheidsladder volgens het ‘Hearts & Minds’ model, om bij grotere projecten de veiligheidscultuur te versterken.
Commitment
Koene benadrukt: “Wij zeggen als GCVB dat elk bedrijf verantwoordelijk is in de bouwketen. Hierbij is het uitganspunt dat veiligheid begint bij ‘commitment aan de top’. Veilig werken en veiligheidsbewustzijn moeten onderdeel uitmaken van de bedrijfsvoering. Medewerkers moeten ervaren en voelen dat de top van een bedrijf dat omarmt en uitstraalt hoe belangrijk veilig werken is. De top van Unica is daar zelf heel actief mee bezig en vervult hierin een voortrekkersrol en een voorbeeldfunctie. Bouw en techniek lijken wellicht nog steeds verschillende werelden, maar werken op heel veel plekken samen. Unica zet zich actief in om deze twee werelden te verbinden. Dit wordt onder meer onderstreept door het feit dat Unica tot de initiatiefnemers van de GCVB behoort.”
Tot de veertien initiatiefnemers van het keteninitiatief GCVB behoren naast Unica: ProRail, Rijksvastgoedbedrijf, acta Safety Professionals, AKD, Ballast Nedam, BAM, Dura Vermeer, Heijmans, KIVI, Strukton, TBI en VolkerWessels. Sinds de oprichting hebben meer dan 800 bedrijven in de keten zich aangesloten en de governance code onderschreven.
Dit interview is afkomstig uit het Jaarverslag 2019.
